Zaćma jest chorobą, która na świecie jest najczęstszą przyczyną ślepoty. Szczególne ważne jest jej wczesne wykrycie, ponieważ lubi rozwijać się niespostrzeżona. Jakie są objawy zaćmy i jak się nią leczy?
Zaćma jest chorobą, która na świecie jest najczęstszą przyczyną ślepoty. Szczególne ważne jest jej wczesne wykrycie, ponieważ lubi rozwijać się niespostrzeżona. Jakie są objawy zaćmy i jak się nią leczy?
Spis treści:
Zadaniem soczewki w oku jest skupienie obrazu na światłoczułej siatkówce. Zaćma jest chorobą, którą zmętnia soczewkę, co zniekształca lub blokuje przepływ światła przez soczewkę, między innymi powodując rozmyty obraz, a nawet ślepotę. Chorujący na zaćmę dość często opisują swój wzrok jako próbę patrzenia na świat przez wodospad. Zależnie od typu zaćmy i cech indywidualnych chorego, schorzenie to może rozwijać się latami. Zaćma związana z wiekiem, może pojawić się w czwartej lub piątej dekadzie życia. Niektóre przypadki zaćmy są spowodowane urazem oka, długotrwałą cukrzycą, stosowaniem leków kortykosteroidowych lub radioterapią. [1] [2]
Zaćma najczęściej rozwija się powoli. Charakter progresji choroby sprawia, że wielu ludzi nie jest jej świadoma. Jednakże mogą skarżyć się na problemy z odczytaniem druku na butelkach z lekami czy prowadzeniem samochodu w nocy.
Zaćma najczęściej ujawnia się powoli i bezboleśnie. Ze względu na podstępny charakter progresji wielu pacjentów jest często nieświadomych i nie zgłasza żadnych drastycznych lub zauważalnych zmian w widzeniu. Jednakże, gdy zostaną oni zapytani o konkretne objawy, uświadamiają sobie trudność w widzeniu. Dlatego podczas przeglądu wzroku okulista może zadać ważne, konkretne pytania zamknięte. Pytania opracowane w celu oceny wpływu wzroku na czynności życia codziennego, a tym samym określenia, czy wskazana jest konsultacja okulistyczna. Zaćma może wystąpić w jednym lub obu oczach, ale nie może rozprzestrzeniać się z jednego oka na drugie. Częste objawy zaćmy to:
Istnieje kilka rodzajów zaćmy. Wśród nich można wymienić następujące typy i ich charakterystyki:
Zaćma jądrowa jest najczęstszym typem zaćmy. Zaczyna się od żółknięcia i twardnienia centralnej części soczewki krystalicznej oka, które z czasem się rozszerzy do innych partii siatkówki. Często powoduje krótkowzroczność. Ten rodzaj zaćmy może zaburzać poprawne widzenie kolorów. Progresja jest wystarczająco łagodna, aby przez lata pozostać niezauważoną. Częste symptomy zaćmy jądrowej to:
Zaćma korowa występuje, gdy część włókien soczewki otaczających jądro ulega zmętnieniu. Wpływ zaćmy korowej na widzenie jest zależny od lokalizacji zmętnienia. Intensywność tego objawu może być bardzo zróżnicowana. Progresja jest różna, zależna od pacjenta, u niektórych postępuje przez lata, u innych w ciągu kilku miesięcy. Najczęstszym objawem zaćmy korowej są błyski, wywoływane zwłaszcza przez reflektory podczas jazdy nocą. Objawy zaćmy korowej to:
Zaćma podtorebkowa tylna to zmętnienia zlokalizowane w najbardziej tylnej warstwie korowej, bezpośrednio pod torebką soczewki. Zaćma tylna podtorebkowa częściej występuje u młodszych osób w porównaniu do zaćmy korowej albo jądrowej. Progresja jest zmienna, ale ogólnie zmiany mają tendencję następować szybciej niż w przypadku zaćmy jądrowej. Objawy zaćmy tylnej podtorebkowej to:
Zaćma przednia podtorebkowa może rozwinąć się sama oraz, może być wywołana przez uraz lub w wyniku nieodpowiednich działań personelu medycznego.
Zaćma często pojawia się w młodym wieku u pacjentów z cukrzycą. Zaćma jest dość rzadka, może występować u niektórych pacjentów z cukrzycą z bardzo podwyższonym poziomem cukru we krwi, zwłaszcza u młodszych pacjentów z cukrzycą typu 1.
Zaćma polarna tylna charakteryzuje się dobrze odgraniczonymi białymi plamami w centrum tylnej torebki. Zmętnienia te często wystają do przodu w postaci cylindrów wnikających w tylną część kory soczewki. Zaćma tylna polarna jest wrodzona i dziedziczna. Większość przypadków zaćmy polarnej tylnej przechodzi bezobjawowo albo wykazuje słabe objawy. Jednakże, z czasem wokół zaćmy biegunowej polarnej tylnej może tworzyć się zaćma podtorebkowa, przez co po pewnym upływie czasu, widzenie może być poważnie zaburzone. Zaćma tylnopolowa polarna tylna stanowi wyjątkowe wyzwanie dla chirurgii zaćmy. Częstotliwość pęknięcia tylnej torebki jest w tych przypadkach znacznie wyższa. Tylna torebka jest osłabiona wokół zmętnienia tylnego bieguna, a w niektórych przypadkach może nawet wystąpić ubytek w torebce.
Zaćma pourazowa może wystąpić zarówno po urazach tępych oka, jak i tych penetrujących oko, a także po porażeniu prądem, oparzeniach chemicznych i ekspozycji na promieniowanie. Występuje wtedy zmętnienie soczewki w miejscu urazu, które może objąć całą soczewkę. Rozwój może być szybki po przejściu urazu oka.
Zaćma wrodzona może występować w formie jednostronnej, obustronnej lub izolowanej. Może być związana z chorobami ogólnoustrojowymi. Większość przypadków związanych z chorobami układowymi jest obustronna. Zaćma wrodzona może być wynikiem:
Zaćma polichromatyczna sprawia, że rogówka przekształca się w kryształki o różnych kolorach, które wysoce odbijają światło i tym samym przypominają choinkę bożonarodzeniową. Mogą być postrzegane jako rzadki wariant rozwoju zaćmy starczej, a także występują z większą częstością u pacjentów z dystrofią miotoniczną.
Bardzo trudno przewidzieć tempo rozwoju zaćmy. Niektóre typy choroby rozwijają się powoli przez wiele lat, podczas gdy inne rozwijają się szybko, w ciągu kilku miesięcy. Niektóre zaćmy zmniejszają widzenie dalszych obiektów, inne bliskich. Istnieją typy, które pogarszają widzenie z oddali i bliska jednocześnie. Wpływa to na obserwowalność choroby. [4]
Soczewka działa podobnie do obiektywu w aparacie fotograficznym, skupiając światło, które przechodzi do tylnej części oka. Do około 45 roku życia kształt soczewki jest w stanie się zmienić. Dzięki temu soczewka może skupić się na obiekcie, niezależnie od tego, czy znajduje się on blisko, czy daleko. W miarę starzenia się białka w soczewce mogą zaczynać się rozpadać, co sprawia, że soczewka staje się mniej elastyczna i trudniej jest jej skupić się na bliskich obiektach. Z czasem soczewka staje się mętna, prowadząc tym samym do powstania zaćmy. Czynniki, które mogą przyspieszyć powstawanie zaćmy to:
Wśród czynników ryzyka zaćmy istnieje szereg czynników modyfikowalnych i niemodyfikowanych. Wśród nich można wymienić:
Najczęstszym powikłaniem zaćmy jest ślepota. Nie da się dokładnie przewidzieć, jak szybko zaćma będzie się pogarszać. Zaćma może stać się zbyt zaawansowana, aby operacja była uważana za bezpieczną. Dlatego wskazana jest wczesna diagnoza oraz jeśli zaleci lekarz, operacja. Nieleczona zaćma może wystarczająco upośledzić wzrok, aby zwiększyć ryzyko spowodowania wypadku. Wczesna diagnoza i leczenie we właściwym czasie może pomóc zachować wzrok. Zaćma dodatkowo może zwiększyć ryzyko wystąpienia jaskry. [8]
Operacja jest jedynym sposobem na całkowite pozbycie się zaćmy, ale może się okazać, że operacja nie jest początkowo konieczna. We wczesnym okresie choroby, pod kierownictwem lekarza, istnieje możliwość kontroli choroby. [9]
W przypadku podejrzenia zaćmy należy udać się na badanie do okulisty.
Diagnostyka zaćmy rozpoczyna się wywiadu i od dylatacji oczu — powiększenia źrenic w celu umożliwienia obserwacji wnętrza oka i stwierdzenia istnienia choroby. Możliwe badania diagnostyczne w kierunku zaćmy to:
Lampa szczelinowa to wyspecjalizowany mikroskop, który dostrzeżenie wszelkich nieprawidłowości w obrębie oczu. Lekarz bada rogówkę, tęczówkę, soczewkę i inne obszary przodu oka.
Kiedy oko jest rozszerzone, źrenice są szeroko otwarte, dzięki czemu lekarz może lepiej zobaczyć tylną część oka. Za pomocą lampy szczelinowej, oftalmoskopu lub obu, lekarz szuka oznak zaćmy. Okulista będzie szukał możliwego wystąpienia jaskry, zbada także siatkówkę i nerw wzrokowy.
Ten test ocenia ostrość i jasność widzenia. Każde oko jest badane indywidualnie pod kątem zdolności widzenia liter o różnej wielkości.
Badanie wykonywane jest w celu pomiaru ciśnienia płynu w oku.
Jeśli lekarz stwierdził zaćmę, zazwyczaj zalecane jest postępowanie w celu kontroli i prewencji rozwoju choroby:
Konieczność operacji jest zależna od tempa postępu zaćmy. Jeśli zaćma powoduje trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak czytanie, wypełniania pism lub prowadzenia samochodu, należy porozmawiać z lekarzem o wykonaniu operacji zaćmy. [12]
Istnieją dwa rodzaje operacji zaćmy. Lekarz może wyjaśnić różnice i pomóc określić, który wariant jest wskazany:
Podczas tego zabiegu jest wykonywane małe nacięcie z boku rogówki. Lekarz wprowadza do oka maleńką sondę. Urządzenie to emituje fale ultradźwiękowe, które zmiękczają i rozbijają soczewkę tak, że można ją usunąć przez odessanie. Obecnie jest popularniejszą metodą operacji zaćmy.
Lekarz wykonuje dłuższe nacięcie z boku rogówki i usuwa mętny rdzeń soczewki w jednym kawałku. Pozostała część soczewki jest usuwana przez odsysanie. Przed operacją zaćmy mogą zostać przepisane antybiotykowe krople do oczu, aby zapobiec infekcji.
Po usunięciu naturalnej soczewki często jest ona zastępowana sztuczną soczewką, zwaną soczewką wewnątrzgałkową. Sztuczna soczewka jest przezroczystą, plastikową soczewką, która nie wymaga pielęgnacji i staje się stałą częścią oka. Światło jest wyraźnie skupiane przez soczewkę wewnątrzgałkową na siatkówce, co poprawia jakość widzenia. Soczewka nie jest wyczuwalna, ani wykrywalna.
Dla pacjentów, u których z różnych przyczyn zdrowotnych nie można zastąpić soczewki, rekomendowane są miękkie soczewki kontaktowe lub okulary, które zapewniają duże powiększenie. Istnieje wiele rodzajów soczewek wewnątrzgałkowych, stosowanych zależnie od potrzeb pacjenta. [13]
Zależnie od budowy oczu, operacja może być bardziej lub mniej ryzykowna. Dlatego lekarz musi przeprowadzić dokładną diagnostykę, pozwalającą oszacować ryzyko wystąpienia komplikacji w czasie operacji. Zostaną wykonane:
Znaczne koszty związane z opracowaniem nowego leku przeciw zaćmie mogą sprawić, że i tak nie będzie możliwości szerokiego zastosowania w krajach rozwijających się, gdzie byłby najbardziej potrzebny. Brakuje również wsparcia finansowego ze strony firm farmaceutycznych dla badań nad tego typu lekami. Operacja zaćmy jest skuteczna oraz przystępna cenowo. Obecnie najskuteczniejszą metodą jest zapobieganie zidentyfikowanym czynnikom ryzyka powstania zaćmy, takimi jak choroby odwodnieniowe, dieta, palenie tytoniu i ekspozycja na słońce. [16] [17]
Zapobieganie zaćmie obejmuje kilka metod zdrowego stylu życia takich jak:
Regularne kontrole okulistyczne i zdrowy styl życia mogą zapobiec rozwinięciu się zaćmy albo spowolnić jej rozwój. Jeżeli chcesz długo zachować zdrowy wzrok, zadbaj o prewencję i unikaj czynników rozwoju zaćmy.
Źródła:
Treści zamieszczone i dostępne w ramach serwisu Zdroteka.pl mają wyłącznie charakter informacyjno-edukacyjny. Nie mogą one zatem zastąpić należytego kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca Zdroteka.pl nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji z lekarzem lub specjalistą.
© 2021 Zdroteka.pl - Wszystko o zdrowiu
© 2021 Zdroteka.pl - Wszystko o zdrowiu